معرفی اندازه گیر ها در ابزاردقیق

براي كنترل يك كميت بايد در هر لحظه اطلاعات دقيق از آن داشته باشيم. يعني بايد كميت تحت كنترل را همواره اندازه گيري نمائيم. توسط عنصر اندازه گير - اندازه گيري و كسب اطلاع از كميت تحت كنتر ل انجام مي گردد و بنابراين اندازه گير يكي از قسمت هاي مهم و حساس حلقه كنترل مي باشد.
امروزه ساخت و ابداع اندازه گيرهاي جديد، يكي از زمينه هاي پرتحرك و پر رقابت بين كمپاني هاي سازنده مي باشد و مراكز تحقيقاتي زيادي در اين زمينه فعاليت مي كنند و در و اقع بسياري از پيشرفتهاي چشمگير در سيستم هاي پيچيده نظامي، صنعتي، پزشكي و جراحي و ... مرهون اختراع اندازه گيرهاي جديد مي باشد.
در صنعت از اندازه گيرها معمولا با نا م هاي ديگري نيز ياد مي شود . مانند سنسورها هر چند هر يك از (Transducers) و يا ترانسديوسرها (Transmiters) ترانسميترها ،(Sensors) اسامي فوق نام وسيله يا عنصري مستقل با طرز كار بخصوص مي باشد، اما يك اندازه گير گاهي اوقات مي تواند شامل هر سه عنصر ياد شده باشد، بگونه اي كه بتوان عمليات فوق را در آن از يكديگر جدا نمود .
سنسور :
عنصري است كه به كميت خاصي حساس مي باشد و يا در برابر آن كميت خاص، از خود عكس العمل نشان مي دهد، مثلا ترموكوپل يك سنسور دما است، چرا كه با تغييرات دما خروجي آن (ولتاژ) تغيير مي كند. ترموكوپل سنسور شتاب نيست چرا كه در اثر تغييرات شتاب عكس العملي از خود نشان نمي دهد و خروجي آن تغيير نمي كند.
ترانسديوسر :
عنصري است كه يك نوع انرژي را به نوع ديگر تبديل مي كند . بنابراين ترانسديوسر ر ا مي توان مبدل انرژي يا بطور خلاصه مبدل ناميد . با تعريف فوق يك سنسور گاهي اوقات مي تواند در عين حال ترانسديوسر نيز باشد، مثلا توموكوپل علاوه بر آنكه يك عنصر حساس به دماست يك ترانسديوسر نيز مي باشد، چرا كه انرژي گرمائي (دما ) را به انرژي الكتريكي (ولتاژ) تبديل مي كند، در سنسورها اگر تبديل انرژي انجام شود، كل انرژي ناشي از كميت تحت اندازه گيري مي باشد.
مثلا در توموكوپل ها انرژي الكتريكي خروجي تمامًا ناشي از انرژي گرمايي دماي مورد اندازه گيري مي باشد. يك ترانسديوسر صنعتي براي تبديل انرژي ممكن است از منبع تغذيه خارجي نيز استفاده كند. مثلا يك ترانسديوسر فشار معمولا داراي يك منبع تغذيه الكتريكي مي باشد، تا انرژي مكانيكي (فشار) را با مقياس بزرگتري به انرژي الكتريكي (ولتاژ ) تبديل كند .
ترانسميتر :
اكثر وسايل و تجهيزاتي كه براي كنترل يك پروسه بكار برده مي شوند، معمولا روي پروسه و يا در فاصله اي دور از پروسه نصب مي شوند از طرفي عنصر اندازه گير معمولا روي پروسه و يا در فاصله اي نزديك به آن نصب مي گردد. بنابراين سيگنال ناشي از كميت اندازه گيري شده مي بايستي به گونه اي مطمئن به اتاق فرمان ارسال گردد، اين كار توسط ترانسميتر انجام مي شود.
ترانسميترها سيگنال ناشي از سنسور را معمولا تقويت و گاهي تبديل به كميتي ديگر مي كنند. مثلا در صنايع نفت اكثر كميت هاي اندازه گيري شده تبديل به سيگنال فشار هو ا مي شوند. از ديدگاه تقويت كنندگي و تبديل انرژي ممكن است نتوان يك ترانسديوسر را از ترانسميتر متمايز ساخت . اما معمولا ترانسدوسرها به كميت تحت اندازه گيري نزديكترند و گاهي با آن تماس مستقيم دارند، ولي ترانسميترها با كميت مورد اندازه گيري تماس ندارند و بعلاوه ميزان انرژي و توان ترانسميترها بسيار بيشتر از ترانسديوسرها است.
از آنجائيكه در كنترل پروسه هاي صنعتي غالبًا نياز به سنسور، مبدل و انتقال دهنده مي باشد كمپاني هاي سازنده نيز اين سه عنصر را معمولا يكجا و به صورت يك دستگاه مي سازند .