عناصر نهایی و محرک ها در سیستم کنترل

عنصر نهائي، همانطور كه از نامش پيداست آخرين حلقه كنترل مي باشد . به عبارت ديگر فرمان كنترل كننده در نهايت توسط عنصر نهائي اجراء مي گردد .
بعنوان مثال در يك حلقه كنترل ارتفاع آب در مخزن معمولا يك شير نقش عنصر نهائي را بازي م ي كند و باز و بسته شدن آن دبي آب ورودي به مخزن را كنترل مي نمايد. توجه نمائيد آنچه كه بعد از باز و بسته شدن شير اتفاق مي افتد مربوط به پروسه مي باشد. در واقع يك حلقه كنترل با اندازه گيري خروجي پروسه آغاز و با اعمال ورودي به پروسه پايان مي يابد.
به همين دليل عنصري كه ورودي مناسب را به پروسه اعمال مي كند، عنصر نهائي مي ناميم. براي حركت عنصر نهائي نياز به انرژي م يباشد. مثلا باز و بسته كردن شير مستلزم صرف انرژي است.
فرماني كه از كنترل كننده ارسال مي شود يك سيگنال كنترلي است و انرژي لازم براي حر كت دادن عنصرنهائي را ندارد. بنابراين معمولا اين فرمان تقويت و سپس به عنصر محرك اعمال مي گردد و محرك نيز عنصر نهائي را به حركت در مي آورد.
بسياري از كمپاني ها عنصر نهائي و محرك مربوطه را بطور يكجا عرضه مي دارند كه شيرهاي سلونوئيدي نمونه متداول آن مي باشند. در يك شير سلونو ئيدي، عنصر نهائي، شير و سلونوئيد، محرك آن است. محرك ها را مي توان به دو دسته دوراني و خطي تقسيم بندي كرد .
محرك هاي دوراني شامل انواع موتورها است كه مي تواند الكتريكي، پنوماتيكي يا هيدروليكي باشد . محرك هاي خطي نيز شامل سلونوئيدها و سيلندر پيستون هاي (جك) پنوماتيكي يا هيدروليكي می باشد.