خواص و ویژگی دستگاه های اندازه گیری

يك اندازه گير خوب مي بايستي داراي چه خواص و ويژگي هائي باشد . اساسًا خواص و ويژگي هاي اندازه گيرها كدامند؟ ويژگي هائي كه معمولا براي يك اندازه گير ذكر مي گردند به شرح زير مي باشند:
(renge) حوزه اندازه گيري
محدوده اي از دامنه تغييرات كميت مورد اندازه گيري است، كه عنصر اندازه گير قادر به اندازه گيري آن مي باشد، بنابرين همواره بايد اندازه گيري را انتخاب نمود كه حوزه اندازه گيري آن دامنه تغييرات احتمالي كميت مورد كنترل را تحت پوشش قرار دهد، معمولا براي اطمينان بيشتر حوزه اندازه گيري را بزرگتر از دامنه تغييرات احتمالي كميت مورد اندازه گيري انتخاب مي كنند.
(Zero) صفر اندازه گيري
معمولا نقطه مشخصي را در حوزه اندازه گيري بعنوان نقطه صفر در نظر مي گيريم، مثلا در اندازه گيرهاي حرارت، نقطه صفر دمائي است كه آب يخ مي زند و يا در اندازه گيرهاي فشار، فشار اتمسفر بعنوان فشار صفر در نظر گرفته مي شود. توجه نمائيد كه در نقطه صفر خروجي اندازه گير لزومًا صفر نمي ب اشد و ممكن است داراي مقدار باشد، در عمل بهتر است اندازه گير را به گونه اي تنظيم كنيم كه در نقطه صفر، خروجي آن نيز صفر باشد . در اين صورت كميت مورد اندازه گيري نسبت به نقطه صفر اندازه گيري مي گردد.
(Zero drift) انحراف صفر
همانطور كه در بند قبل گفتيم، معمولا اندازه گير را بگونه اي تنظيم مي كنند كه خروجي آن در نقطه صفر، مساوي صفر (و يا مقدار مشخص ديگري ) باشد، اما متأسفانه اندازه خروجي در نقطه صفر ممكن است با گذشت زمان يا در اثر عوامل ديگري تغيير كند، اين پديده را پديده انحراف صفر گوئيم . پديده انحراف صفر ممكن ا ست منجر به ايجاد خطاهاي و ذاتي (short-term) جدي در حلقه كنترل گردد .
انحراف از صفر را به دو دسته سطحي تقسيم بندي مي كنيم . انحراف سطحي، انحرافي است كه ناشي از عومل (long-term) خارجي و محيطي مثل دما، تغييرات تغذيه و غيره مي باشد. انحراف ذاتي، انحرافي است كه ناشي از فرسودگي و يا تغيير خواص عنصر اندازه گير با گذشت زمان مي باشد.
(Sensitivity) حساسيت
حساسيت يك اندازه گير عبارت است از نسبت تغييرات خروجي اندازه گير به واحد تغييرات در كميت مورد اندازه گيري . به بيان ديگر حساسيت شيب مشخصه عنصر اندازه گير مي باشد.
 (resolution) حد تفكيك
حد تفكيك عبارت است از كوچكترين اندازه تغييرات كميت مورد نظر كه مي تواند توسط يك اندازه گير وضعيت - عنصر اندازه گير، اندازه گيري شود .
 (response) پاسخ دهي
يك اندازه گير خوب بايد كميت مورد اندازه گيري را به سرعت اندازه گيري نمايد اما در عمل اندازه گيرها داراي ثابت زماني و بعضًا تأخير خالص مي باشند.
(Linearity) خطي بودن
خطي بودن اندازه گير به معني ثابت بودن شيب مشخصه ورودي – خروجي آن مي باشد . همانطور كه قبلا نيز گفتيم غالبًا مايل به استفاده از اندازه گيرهائي با مشخصه خطي مي باشيم اما در عمل اكثر اندازه گيرها در تمام محدوده حوزه اندازه گيري خود مشخصه خطي ندارند در اين صورت حوزه اندازه گيري مطلوب به فاصله اي كه مشخصه اندازه گير خطي است، محدود مي گردد.
(Hysteresis) پسماند
پسماند يا هيسترزيس نوعي رفتار غيرخطي در اندازه گيرها است.
(Accuracy) دقت
دقت به معني تطابق مقدار اندازه گيري شده با مقدار واقعي كميت مورد اندازه گيري مي باشد.
تكرار پذيري
تكرار پذيري در اندازه گيرها ويژگي مهمي است و به معني نتيجه يكسان در اندازه گيري يك كميت در شرايط ثابت مي باشد.
در طرح حلقه هاي كنترل، تكرارپذيري اهميت بيشتري نسبت به دقت دارد، چرا كه يك اندازه گير تكرارپذير و غير دقيق را مي توان به راحتي اصلاح نمود اما يك اندازه گير غير تكرار پذير هر چن د هم دقت بيشتري داشته باشد، بدليل تغييرات رفتار، مشكلاتي را به وجود خواهد آورد.